„Aktualne wyzwania w nowoczesnych technologiach uprawy kukurydzy” – sprawozdanie z konferencji.

Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie Oddział w Mikołowie zorganizował konferencję w dniu 23 września 2022 roku, która zgromadziła uczestników, zarówno rolników zajmujących się uprawami kukurydzy, jak również doradców, firm hodowlanych Hodowla Roślin Smolice i Agro Seed, przedstawicieli Podbeskidzkiego Centrum Mikroorganizmów w Kaniowie. Konferencję otworzyła Pani Anna Szymik – p.o. Dyrektora Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Tematem przewodnim konferencji były „Aktualne wyzwania w nowoczesnych technologiach uprawy kukurydzy”. Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach operacji pt.: „Grupy tematyczne województwa śląskiego” Program operacyjny 2022-2023, Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Instytucja Zarządzająca programem PROW 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Konferencja, cieszyła się dużym zainteresowaniem, a jej celem było promowanie innowacji w rolnictwie, uprawie kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno, paszę objętościową w postaci kiszonki z kukurydzy, tworzeniu kiszonki CCM (z wykorzystaniem rozdrobnionych kolb kukurydzy poddanych zakiszaniu). Biologizacja gleby, planowanie płodozmianu z wprowadzeniem międzyplonów ścierniskowych, ozimych, nawozów organicznych celem zwiększenia materii organicznej w glebie, ograniczenia powstawania erozji wietrznej oraz wodnej, a także polepszenia warunków powierzchniowo wodnych, poprzez ochronę wierzchniej warstwy gleby. Porównanie tradycyjnej uprawy płużnej w odniesieniu do uproszczeń i innowacji w uprawie – technologia bezorkowa, uprawa zerowa, strip-till. Wpływ uproszczeń w agrotechnice kukurydzy na występowanie chorób, uciążliwych gatunków chwastów i zagrożeń spowodowanych presją szkodników.

Pierwszym z prelegentów była Pani Prof. dr hab. Ewa Solarska z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
W swoim wystąpieniu przedstawiła zagadnienia związane z rolnictwem świadomym, opartym na biologicznym potencjale gleby i innowacyjną oceną życia mikrobiologicznego gleby. Zwróciła uwagę, iż to warstwa próchniczna gleby jest odpowiedzialna m.in. za akumulację dwutlenku węgla i zmniejszenie tzw. efektu cieplarnianego. Intensyfikacja rolnictwa polegająca na nadmiernym stosowaniu pestycydów i nawozów syntetycznych spowodowała degradację gleby, poprzez zmniejszenie w zawartości materii organicznej, zanieczyszczenie metalami ciężkimi i innymi związkami toksycznymi, oraz zwiększenie jej zbitości i erozji.
Aby chronić różnorodność biologiczną gleby potrzebna jest zmiana świadomości społecznej wobec tego co dzieje się pod naszymi stopami.

Prof. dr hab. Janusz Smagacz z Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach przedstawił tematy związane z kształtowaniem żyzności gleby poprzez wybrane zabiegi agrotechniczne – płodozmian, uprawa roli, nawożenie nawozami naturalnymi i organicznymi, uprawa międzyplonów, nawożeniem mineralnym; wyzwaniami w technologiach uprawy kukurydzy, wadami i zaletami uprawy płużnej w odniesieniu do uproszczeń i innowacji w uprawie (technologia bezorkowa, uprawa zerowa, strip-till).

Prof. dr hab. Paweł Bereś z Instytutu Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy w Rzeszowie W swoim wystąpieniu przedstawił zagadnienia związane z rekomendacjami odmianowymi na podstawie aktualnych badań COBORU dla województwa śląskiego. Na co zwrócić uwagę przy doborze odmian do siewu? Wskazał, na wczesność odmian (skala FAO), warunki mikroklimatyczne, zabiegi uprawowe, terminy siewu i właściwy dobór odmiany do gospodarstwa. Obecnie w Krajowym Rejestrze (KR) znajduje się 251 odmian kukurydzy, w tym 36 zarejestrowanych w 2022 roku. Zestaw odmian wpisywanych do KR i zalecanych do uprawy podlega dynamicznym zamianom, w związku z czym co roku należy weryfikować ich dostępność np. na stronie internetowej COBORU, czy też w corocznie wydawanych Listach Opisowych Odmian Roślin Rolniczych. Wśród zarejestrowanych odmian na ziarno i na kiszonkę wpisanych do KR – 33% jest w grupie wczesnej; 45% w grupie średnio-wczesnej; natomiast 22% w grupie średnio-późnej. W krajowym rejestrze odmian kukurydzy jest obecnie 155 mieszańców pojedynczych, 82 mieszańców trójliniowych i tylko 1 mieszaniec podwójny. Zaletą mieszańców pojedynczych jest większe wyrównanie morfologiczne i niekiedy wyższe plonowanie niż mieszańców trójliniowych, głównie w bardziej intensywnych warunkach produkcji, jakkolwiek nie jest to regułą. Mieszańce trójliniowe są lepiej dostosowane do gorszych warunków uprawy. Uwarunkowana genetycznie cecha „stay green” umożliwia wydłużoną akumulację składników pokarmowych w roślinach i liściach w okresie dojrzewania. Skutkuje to zwiększeniem plonu w porównaniu do odmian starszego typu, które w okresie dojrzewania szybko zasychały. Długie utrzymywanie zielonych i zdrowych liści to także naturalna bariera utrudniająca rozwój chorób grzybowych. Podstawą nowoczesnej hodowli kukurydzy jest wykorzystanie zjawiska heterozji, czyli bujności mieszańców. Według ekspertów, wśród czynników wpływających na maksymalny plon kukurydzy wymienia się: dobór odmiany (w 30%), zabiegi uprawowe (w 40%), warunki klimatyczne (w 30%). Rolnik ma pełen wpływ na pierwsze z dwóch wymienionych czynników. Przyjmuje się,
że nawet oddziaływanie warunków klimatycznych na uprawę kukurydzy może być w 20% zależne od plantatora, a to przez dobór odpowiednich odmian i terminu siewu, zależnie od przebiegu pogody w danym roku.

Był to czas obfitujący w żywe dyskusje z udziałem rolników i wykładowców, merytoryczna wymiana, doświadczeń i przepływ informacji z nauki do praktyki. Uczestnictwo w konferencji pozwoliło zapoznać się z innowacjami stosowanymi w uprawie kukurydzy, planowanymi wdrożeniami Planu Strategicznego Nowej Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027, które pozwolą na efektywne zwiększanie konkurencyjności gospodarstw rolnych do uzyskiwania opłacalnych dochodów tj. wysokich plonów w gospodarstwach na terenie woj. śląskiego.